Şema Terapi

Şema terapi, bireylerin çocukluk döneminden kaynaklanan olumsuz yaşam kalıplarını (şemaları) anlamalarına ve bu kalıpları değiştirmelerine yardımcı olan bir terapi yaklaşımıdır. Şemalar, bireyin erken yaşlarda edindiği, olumsuz düşünce ve davranışları yönlendiren köklü inançlardır. Örneğin, sürekli reddedileceğine dair bir inanca sahip olan birey, bu şemayı hayat boyu taşır ve ilişkilerinde sürekli aynı döngüyü yaşar.

Şema terapi, bu olumsuz döngüleri fark edip kırmayı hedefler. 18 temel şema üzerine kurulu bu terapi, özellikle borderline, narsisistik ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluklarında etkilidir. Terapide kullanılan teknikler, bireylerin şemalarını yeniden yapılandırmalarına ve daha sağlıklı yaşam seçimleri yapmalarına yardımcı olur.

Şema terapide kullanılan müdahaleler, bireyin şemalarını ve modlarını anlamasını ve bunlara yönelik yeni başa çıkma stratejileri geliştirmesini amaçlar. En yaygın terapötik teknikler şunlardır:

1. Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Bireyin olumsuz düşüncelerini ve inançlarını sorgulamasına ve daha gerçekçi, sağlıklı düşünceler geliştirmesine yardımcı olur. Bu teknikle, birey şemalarının doğru olup olmadığını yeniden değerlendirir ve bunlara alternatif bakış açıları geliştirir.
2. Deneyimsel Müdahaleler: Şema terapide en etkili tekniklerden biridir. Bu müdahaleler, bireyin geçmiş travmalarını yeniden yaşamasına ve bu travmalarla yüzleşmesine olanak tanır.
   • Görselleştirme: Birey, çocukluk döneminde yaşadığı olumsuz bir olayı hayal ederek terapist yardımıyla bu olayı yeniden yapılandırır. Örneğin, terk edilme şeması olan bir birey, çocuklukta yaşadığı bir terk edilme anısını yeniden hayal eder ve bu olayda kendisine yardım edebilecek alternatif bir senaryo oluşturur.
   • Boş Sandalye Tekniği: Birey, yaşamında güçlü etkileri olan kişileri (örneğin eleştirel bir ebeveyni) boş bir sandalyeye oturtarak onunla yüzleşir. Bu teknikle birey, geçmişte yaşadığı olumsuz duygularla sağlıklı bir şekilde başa çıkmayı öğrenir.
3. Davranışsal Müdahaleler: Bireyin yeni davranış kalıpları geliştirmesine yardımcı olmak amacıyla uygulanır. Bu teknikler, bireyin şemalarının farkında olup, daha sağlıklı seçimler yapmasını sağlar. Örneğin, teslimiyet modunda olan birey, başkalarına sürekli boyun eğmek yerine, sağlıklı sınırlar koymayı öğrenir.
4. Duygusal İhtiyaçların Karşılanması: Terapist, bireyin çocukluk döneminde karşılanmayan temel duygusal ihtiyaçlarını terapötik ilişki içinde yeniden sağlar. Bu süreçte birey, terapistin güvenli desteğiyle kendini güvende ve anlaşılmış hisseder, böylece eski şemaların etkisi azalır.

16 Oct 2024